Her må vi setje ein dragar Asbjørn Mannset......

Asbjørn Mannset. Bonde og Alpinist. Kanskje fyrst og fremst Alpinist, og så bonde medan han venta på at snøven skal legge seg i Hjelmelandsdalen og på Harpefossen. Greit å ha noko å pludre med innjimyllja portsetjinga. Eg kjøyrte alpint frå eg var 6 til eg var 16 år.....eg hugsar mykje av dei ti åra med glede, men fyrst og fremst hugsar eg Asbjørn Manseth. På den tida var det gysla viktig å kjøyre med knekk i hofta....vinkel i knea, og ikkje minst stå godt over ytre ski. Å stå godt over ytre ski gjeld framleis den dag i dag, det andre er eg derimot litt usikker på. Med carving trur eg både knekk i hofta og vinkel i knea hadde medført nokre seriøse kneskada. Asbjørn har derimot lært mange å stå bra på ski, meg sjølv inkludert, og om ein er i bakken på Harpefossen vintrane er han der enno. På ski med døtrene, i gong med ein eller annan skiskule for born og voksne, eller rett og slett fordi han er gysla glad i å stå på ski sjølv.

Eg veit ikkje kor mange år Asbjørn har vore involvert som trenar i alpintsporten i Haugen idrettslag, men det er i alle fall ikkje få. Han var trenar alle mine ti år, og sikkert mange år både før og etter, så om vi summerar blir eg ikkje overraska om ein snakkar ein plass mellom 20 og 30 år som alpintrenar i Haugen Il. Det er rimeleg imponerande. Den fyren har bore nokre portar, lada nokre batteri til løypedrill og walkie talkies, han har stukke- og sklidd nokre løype, samt arrangert nokre krinsrenn den karen. Og han har kjøyrt på nokre samlingar. Fortrinnsvis på Juvass, men også på Strynefjellet, til Valdres, til Filefjell, på Hodlekve, til Hemsedal, til Hafjell, til Strandafjellet, og gud veit kvar vi ikkje har vore med den gullfarga mitsubishien hans. Bilen er jo eit klenodium i seg sjølv. Den har vore ut for mykje, mykje moro, og relativ tung belastning. Noko firhjulstrekkar var det ikkje, og vi sat trongt, vi karane han hadde med seg stort sett. Og hadde vi ikkje lasta tungt hadde vi heller ikkje kome av flekken trur eg på vinterstid.

På taket var der som regel ørten par ski, og bunkar med portar. Bagasjerommet var full av skisko og kle, samt drill, walkie talkies og gud veit kva. Men av ein eller annan grunn fekk vi alltid plass til det vi skulle ha med oss. Både for slalom og storslalomtrening må vete. Fleire gongar når vi skulle på juvassbreen tidleg på hausten kunne ein vere sikker på at det var kome snøv langt ned i fjellsida. Til tross for tung last, vinterdekk, og Mitsubishi, truleg kjøpt på Stårheim Bilverkstad tidleg på 80 talet, vart som regel bakkane for bratte for den vesle forhjulsdrevne bilen. Då vart gode råd dyre, og vi måtte ty til utradisjonelle metodar for å kome oss opp til heisen og bakken. Vi løyste det på fortreffeleg vis. Asbjørn plasserte oss gutstrikane framme på panseret slik at vi fekk god tyngde på forhjula, og det fungerte.....eg var heldigivis yngst, og ergo lettast, så eg slapp som regel unna pansertjenesten.....for det var ikkje berre berre. Vegen opp var ikkje rett, den var kronglete og svingete. Og for å kome opp måtte ein sjølvsagt ha fart, og klarte ein kurvene kunne ein for all del ikkje stoppe før neste flate, for då hadde ein stått der, og ikkje kome seg korkje opp eller ned. Men gutane på panseret klarte sjølvsagt ikkje kurvene, dei sklei rett ut til venstre i fyrste høgrekurve...og fall omkull i grøfta.....men då hadde ein klart å skaffe såpass moment at ein likevel kom seg opp....og Asbjørn stoppa ikkje før flata var nådd, så det seie seg sjølv at stundom vart det nokre meter i høgde og i veg på oss gutstrikane før ein fekk klyve inn i bilen att. Men det var moro, og vi lo oss skvett i hel på dissa turane.

Utbytte fekk vi og. Asbjørn var tidleg oppe. Vi hadde tross alt lagt ned nokre tusen i reise og heiskort, så vi skulle jaggu utnytte dagane. Vi var ofte omlag dei fyrste i bakken, og nokre av dei siste til å reise derifrå. Vi låg sparsommeleg, på hytte, ofte utan eige toalett, kokemuligheite eller vatn. Ofte i Lom, eller i Oppstryn ein stad. Og det gjekk i skjeve, med rimeleg begrensa pålegg. Men vi sakna ikkje noko, vi var vande til rimeleg begrensa standard, vi var der tross alt for å stå på ski. Det hadde vel knapt skjedd i dag trur eg. Sjølve var vi berre glade for å kome oss litt vekk frå Eid kommune. Vi var stort sett dei samme folka på tur. Det var sjølvsagt Asbjørn og meg sjølv, og så var det stort sett Ole Stig Bjørhovde, Tor Egil Meland og Thomas B Strand. Ikkje store flokken, men rett og slett ein triveleg gjeng reisa på tur med. Og om Mannseten verkeleg var i støtet la han som regel inn ei barmarksøkt på kveldstid.....berre for å slite oss heilt ut så vi sovna tidleg og slapp finne på noko jævelskap på kvelden. Det lukkast han som regel med. Og når han ikkje gjorde det er det ikkje alt som egnar seg på trykk.

På krinslagssamling derimot var det oftast noko betre standard. Hytte med eigen dusj og dass var luksus. På krinslaget hadde vi som regel det. Som på Hafjell eine året. Men på krinslag er det ofte ymse med folk. Sogninga og sunnfjordinga og sånt pakk, som ofte ikkje var like kultiverte som oss nordfjordinga. Det er sjeldan ein ser Asbjørn sint, men det eine året på Hafjell var han tilnærma raud i kjaken når ei sognejente ringte på hyttedøra og meir eller mindre tømte eit brannapperat i entreen vår. Som trenar og leiar var ikkje det nødvendigvis så moro, men synet av karane som vart dynka i pulver og vandra rundt som kvite geiter var vertfall moro fram til Mansnseten sto på døra. Kven som vart nedspruta hugsa eg ikkje lenger, det er trass alt 25 år sidan. Det eg derimot hugsar er at det var så kaldt den helga at det våte håret vårt vart rimfrosta av ein tur på badeland på Lilleputthammer...når vi kom heim på hytta var det berre knekka det rett av. På nittitalet var nemleg piggsveis på moten. No hadde eg ikkje fått piggsveis om eg prøvde ein gong. Til det er vikane og fjordane for djupe. 

Den same helga der såg eg snøkanonar for fyrste gong, og eg fekk sjølvsagt lyst kjøyre under ei....Det fant eg ut ikkje var så lurt, for eg var ikkje før komen under før skina stod blegg i ro og eg fall omkull i rundkast etter rundkast i 60 km i timen ca. Og den snøven klebra, så eg såg ut som michelinmannen der ei stund før eg vart hamra laus frå dei verste snøvklumpane. Det kosta meg nokre veke med skulder i fatle, samt nokre skuleprøver som måtte lesast inn på diktafon. Høgrehanda er diverre ubrukeleg. Moro var det lell, i alle fall ei stund etterpå. Og diktafornprøvene stod til meget godt. Hugsa eg.

Asbjørn trente oss tre gongar i veka heile vinteren, om det var snøforhold vel og merke, og vi var vel på fire fem snøsamlingar sumaren/hausten igjennom. Det var stort sett han og oss, vi fire som er nemnt, på tur.....men vintrane var det sjølvsagt fleire på trening. Ein 10-15 i talet. Og vi var ein fin gjeng. Asbjørn styrte showet, men Rune Espe var som regel med som leiar i Alpingruppa, og foreldre som Kjell Bjørhovde, Nils Sønderland, Kjell Meland og min far, dog som regel utan ski på beina var som regel til stades. Dette var sjølvsagt på byrjinga av 90-talet, då alpingruppa var noko mindre enn midt på 80 talet, så eg ber om unnskyldning for om eg har gløymt nokon.  Dei siste åra, når vintrane vart snøfattige og det vart stadig meir utfordrande med stabile treningsforhold blei miljøet markant mindre. Eit år fant ein til og med ut at ein kanskje skulle prøve produsere snøv med forhaustar....det vart med praten heldigvis.....men det seie litt om kor utfordrande det var med snøfattige vintrar. For eigen del kosta det stadig meir tid og krefter og halda på med alpint, ein måtte stadig lenger og lenger vekk for å finne snøforhold og for å få trent, og til slutt vart ein rett og slett metta. Og drit lei. Asbjørn derimot overlevde både snøfattige vintrar og tunge sesongar, og var ein bidragsytar til mange av dei gode nasjonale og regionale resultata Haugenløperar har hatt dei siste 20 åra. Om ikkje direkte, så indirekte for at han haldt opp ei alpingruppe i lag med Rune Espe i mange år der alpinsporten ellers ville låge brakk. Det fortjena han og Rune honnør for. Det var ikkje berre berre på den tid, men takk og lov vart ikkje dei siste optimistar pessimistar.

Eg veit ikkje om han har tenkt noko på det sjølv. Men Asbjørn stakk som regel løyper med god rytme. Eg er jo av den oppfatning at rytme er viktig i idrett. Det som skiljar klinten frå kveiten i idrett har ofte med rytme og gjere. Det er ein grunn til at Brasil har vunne VM flest gongar, det er ein grunn til at dei beste fotballspelarane kjem frå land der dans og rytme står i førarsete. Messi har rytme, Xavi likeså. Og Zinedine. Zidane. Lasse Kjuus hadde rytme, eller kjensle for underlaget. Det har med timing og gjere, å gjere ting til rett tid. Johan Sigurdsson for eksempel vant sikkert 8 av 10 haudeduellar i si tid for Stryn....lagets minste spelar. Timing. Sivert Heltne Nilsen vinn som regel 9 av 10 andreballar, timing.....og rytme. Asbjørn stakk løype med rytme. Det rare er at når Asbjørn stakk løype så vant som regel ein haugenløpar....i krinsregi....det var kjent og forutsigbart og ein visste kva som kom. Det var difor alltid kjekkast konkurrere på Harpefossen. Då fekk ein vertfall ei skikkeleg løype....då kunne ein kjøyre med ei viss rytme. Og møtte han Asbjørn ei hindring, ein kul, eller ein kant, så satt han berre ein dragar......for å kome i rytme att. Det har vi hatt mykje moro med.

På Malakoff for eksempel, når ein møter dette gamle reisefølget att. Då har vi som regel stukke ein dragar....eller ei hårnål for å minnast om gode gamle dagar. "Her trur eg vi må setje ein dragar" har blitt eit uttrykk som for oss minnar oss om den gode gamle tida. Då Asbjørn tok oss med på tur. Då Asbjørn lærte oss og stå godt på ski, og ikkje minst lærte oss gleda med å vere på ski og det å setje pris på kvarandre. Vi var få, og avhengig av kvarandre. Difor var det viktig ha det kjekt langs med. Det hadde vi til gagns.

Så utan Asbjørn Manseth og Rune Espe tvilar eg på alpingruppa hadde overlevd snøfattige vintrar på nittitalet. Dei har stort sett vore Haugen Alpint. Det fortjena dei all mykje ære for, og ikkje minst for all aktivitet dei har stått for utanom mine ti år som alpinist. 10 fine år der eg fekk oppleve dei fleste skianlegg i Norge og den gode kjensla av å meistre det å danse nedover fjellsidene.

Det er ikkje mykje som slår det. Og etter fem år utan ski på beina etter eg slutta byrja eg omsider setje pris på det det att.

Og lære det til mine.

Det er ikkje så mykje som slår ei perfekt svingkurve med ski på beina.

Rytme.

Og om det kjem ei hindring...

Set Asbjørn ein dragar.....

For at det skal vere kjekt stå på ski.

På linje med Totti...

Øystein har ein lei uvane med å la ting forbigå i det stille. Litt rart eigentleg sidan han ofte er den flinkaste til å fortelje om kvar skapet skal stå, eller burde stå. Men det er som regel vi andre som må sørge for at ting gjerne skjer med eit smell. Dog klarte vi ikkje det denne gongen. 9 oktober 2018 hevda han sjølv vertfall at det vart siste kamp i Haugendrakta. På sin eigen jebus. Han fant vel ut at det var på tide og slutte sidan han trass alt vart eit heilt år eldre denne dagen. 52. Kvantesprang det frå 51. Etter 28 år som spelar på sebratrøyene sidan debuten i 1990, jfr statistikar og mr Haugenfotball Stig Høynes. Med 361 kampar skulle det bli knappe 12,9 obligatoriske kampar i sesongen.

Ingenting smakar betre enn siger og 3 poeng......foto: Stig Høynes

Med andre ord, det burde ha vore god tid til restitusjon myllja kampane, om han kun hadde vore spelar. Men som oppmann, trenar, leiar, formann, kaptein, vors- og nachspiel arrangør, klubbkontakt, kioskvakt, dommar, linjemann, fotballekspert, fotballkritikar, ballgut, banemannskap, sjåfør, dugnadsarbeidar, tilskodar, supportar, rørleggar med klassisk rørleggarsprekk så har det vore meir enn nok å ta tak i. Og det meste av dette vil han sannsynlegvis fortsette med.....slik at Haugen Idrettslag framleis vil vere på fotballkartet i Sogn og Fjordane. Dog nede i divisjonane, for folk som ikkje gidd trene så mykje, som likar å sparke ball, for ungdom der Eid blir for seriøst eller ein ikkje er god nok, for spelarar på hell, for våre nye landsmenn, for folk som strengt tatt er for gamle og burde lagt opp, (ref Geir Dale :-) ), for folk som har familie der ei trening og ein kamp i veka er det maksimale av kva ein kan forsvare på bruk av tid til ein hobby, og for folk som Øystein, som er opptatt av at Haugen har eit lag i seriesystemet.

Men det er slutt på den gode venstrefoten. Den som kunne skru cornera rett i mål. Eller eit frispark klin i vinkelen. Det er slutt på det beste han kunne gi ein god ven, ein medspelar, den strøkne pasninga frå kort og langt hald. Som traff der den skulle. Presist tima i tid og rom. Øystein var fin slik. Gav du han ballen kunne du vere sikker på at du fekk den igjen. Det er som regel det fotball handlar om. Relasjonar og samhandling. Både på og utanfor bana. Gav du Øystein ballen, viste du at han var på nett, og du fekk ballen igjen nøyaktig der du ville ha den. På instinkt, og gjerne i blinde. Korkje meir eller mindre. Øystein hadde fotballforståelse, det er viktig uansett kva nivå ein snakkar om. Det verste som fins for ein fotballspelar er å slå frå seg ballen, ta eit initiativ og aldri få den igjen. Det veit han Øystein alt om. For om ballen ikkje kom der den skulle, var Øystein som regel flink å seie i frå......slik at ein haurde det. Ein gong for alle.....Barcelona hadde Xavi, Roma hadde Totti, og Haugen hadde han Øystein. Utan samanlikning for øvrig. Kvar sin epoke og kvar sin æra. Stødige føte alle tre. Øystein trur eg uansett er morsomst av dei utanfor bana.....i garderoben, på veg til og frå kamp, etter kamp og ikkje minst på trening.

Øystein etter å ha drilla ein tre...fire...fem mann. Foto : Stig Høynes.

Så får vi håpe at han fortsett med det....å trene....og å vere i kulissane.....for det er kun knappe 8 år til neste testimonialkamp. Om det blir i form av ei høgtideleg turnering i STIGA Fotballspel eller live på Klenkarberget får tida vise. Blir ikkje yngre nokon av oss, diverre. Øystein vil uansett framleis vere eldst og fyrst i alt.

Sånn sett er det fortjent at skoa leggast på hylla. Han har trass alt holdt det gåande ei stund. 26 år lenger enn underteikna. I alder. Imponerande i seg sjølv. Sjølv blir eg meir eller mindre sengeliggande etter ei skotfinte, så eg kan godt forestille meg kroppsmertene etter trening og kamp. Men eg er usikker på om skoa vil ligga like stødig på hylla i mai, når møkalukta ligg duggfrisk over Klenkarberget, når fylkets potensielt finaste grasmatte er nyslått, innbydande, grøn og strøken. Då vil det nok krible i venstrefoten att.....og freistelsen til å stige ut på bana vil nok med stort sannsyn verte stor....;

Enten for Haugen eller kun for seg sjølv;

I det minste for å skru den ballen klin i vinkelen.

Med venstrefoten. For syns skuld. Rett og slett fordi han kan.

For idrettslaget og fotballen i Haugen... heilt på linje med Totti.....

Godt spelt Øystein, og takk for dansen.

Så snakkast vi når graset grønar i mai.....